Gebelik Küretajı rahim içine yerleşmiş olan gebeliğin hastanın isteği veya tıbbi zorunluluk nedeni ile, yazılı onayı alınarak, çeşitli yöntemler ile sona erdirilmesidir. Kürtaj kesinlikle bir doğum kontrol yöntemi değildir.
Müdahale öncesi değerlendirme:
İsteğe bağlı olarak küretaj yaptırmak isteyen kadın için ilk adım hamile olduğunu öğrendiği anda veya adet gecikmesi olduğunda bir Kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurarak hamile olup olmadığını öğrenmek, hamile ise gebeliğinin kaç haftalık olduğunu ultrasonografi ile kesinleştirmektir. Hekimin genel ve kadın hastalıkları açısından sağlık durumunu değerlendirir, küretaja mani olacak herhangi bir sağlık sorunu olup olmadığına bakar.
Kimler küretaj yaptırabilir: Her kadın küretaj olabilir. Evli olup olmamak önemli değildir. Tıbbi zorunluluk varsa (anormal bebek veya gebelik annenin hayatını tehlikeye sokuyorsa ) gerekli kanuni dökümanlar hazırlanarak uygun aydaki bebek alınabilir.
Kadın için gebeliğin sona erdirilmesindeki en önemli aşama duygusal kararlılıktır. Sosyal konumunuz, ekonomik koşullarınız, gelecek yaşantınız, partnerinizin pozisyonu ve fikride önemli rol oynamaktadır. Bu yüzden kararı bütün koşulları değerlendirerek kesin bir şekilde vermek daha sonraki ruhsal durum için gereklidir.
Küretajın riskleri: İnfeksiyon ve parça kalması gibi ameliyat sonrası riskler nadirdir ve tedavi edilebilir. Bütün cerrahi ameliyatlar birtakım riskler içerir. Olası risklerin hastaya anlatılması ve hastanın bu anlamda bilgilendirilmesi esastır.
Gebeliğin devam etmesi: Çok küçük gebeliklerde bazen gebelik ürünü boşaltılamayabilir ve olay devam edebilir. Kürtajın en erken 5-6. haftalarda yapılması uygun olur.
Rahimin delinmesi (Rüptür):Gebe bir rahim, gebe olmayan bir rahime göre çok daha yumuşakdır. Bu nedenle işlem esnasında yapılan dikkatsiz ve sert bir hareket rahimin delinmesine neden olabilir.Rahim delinmesi işlem dikkatli yapıldığı taktirde son derece nadir görülen bir komplikasyondur. Risk gebelik yaşı büyüdükçe artar. Bu durum farkedildiğinde uygun tedavi yapılmalıdır.
Plasenta parçasının kalması: Belirli bir sure sonra ortaya çıkan fazla miktarda olan ve kesilmeyen kanama ile kendini belli eder. Tedavide yeniden küretaj gerekir.
Enfeksiyon: Genelde işlemden 5-6 gün sonra ortaya çıkar. İşlem esnasında hijyen ve sterilite kurallarına uyulursa risk azalır.
Yapışıklık: Asherman sendromu adı verilen durumdur. Burada rahimin iç duvarlarında yapışıklıklar ve dolayısı ile adet kanamasında azalma ve hatta kısırlık görülebilir. Nedeni rahimin gereğinden fazla kazınmasıdır. Tanısı rahim filmi çekilerek veya histeroskopi ile konur. Tedavisi cerrahi olarak (histeroskopik) rahim içinde olan yapışıklıkların açılmasıdır.
Rahim içinde kan birikmesi, işlemin yapılamaması, aşırı kanama, adet gecikmesi gibi diğer riskler sıralanabilir.
Kürtajın tüm riskleri gebelik haftası büyüdükçe artar. Bu nedenle kürtaja karar verildiğinde yasal sınır olan 10. haftanın geçirilmemesi gerekir. Daha evvel gebe kalmamış bir kadının küretaj olması veya küretajın kaçıncı küretaj olduğu kadının daha sonra gebe kalmasını normal koşullar altında etkilemez.
CERRAHİ YÖNTEM
Küretaj müdahaleleri genelde hastanın koşulları uygun ise genel anestezi ile bazen de lokal anestezi ile yapılır.
Eğer genel anestezi uygulandıysa tüm müdahale boyunca hasta uyur ve herhangi bir şey hissetmez. Lokal anestezi uygulanacaksa gerekli hastalarda yatıştırıcı uygulayarak hastanın gerginliği azaltılır. Lokal anestezide rahim ağzı uyuşturulur hasta gebeliğin boşaltılması sırasında hafif bir karın ve kasık ağrısı duyabilir. Bizim tercihimiz kürtajın genel anestezi ile yapılması yönündedir. Bu sayede hem hasta ağrı ve acı duymaz, hem de işlemden kaynaklanan komplikasyon riski en aza indirilmiş olur.
Gebeliğin sonlandırılmasında genelde uygulanan iki yöntem vardır. En sık kullanılanı vakum aspirasyonu ile gebeliğin emilerek boşaltılmasıdır. Daha nadir olarak kullanılanı ise metal küretler ile kazıma yöntemidir.
Müdahalenin Aşamaları:
1.Hasta uyuduktan sonra, antiseptik solüsyonlar ile cerrahi alan temizlenir, pozisyon verilir, uygun şekilde örtülür ve ilk önce rahimin durumunu ve büyüklüğünü değerlendirmek için jinekolojik muayene yapılır. Rahimin özellikleri anlaşıldıktan sonra vajinal spekulum yerleştirilir. Spekulum ile rahim ağzı görünür hale gelir. Vajina ve serviks antiseptik solüsyonlar ile temizlenir. Lokal anestezi uygulanacak ise bu aşamada yapılır ve serviksin her iki yanına ilaç enjekte edilir. Daha sonra serviks yani rahim ağzı tenekulum ya da tekdişilli adı verilen bir alet ile tutulur. Tenekulum çekilerek rahimin düz bir hale gelmesi sağlanır.
2. Buji adı verilen aletler yardımı ile rahim ağzı genişletilmeye başlanır (dilatasyon). Bunun için mümkün olan en ince buji kullanılır. Bujiler çaplarının milimetre cinsinden büyüklüğüne göre numaralandırılır. Genelde 6 ya da 7 numara bujiye kadar dilate edilir.
3. Dilatasyon işlemi tamamlandıktan sonra plastik kanüller rahim ağzından geçirilerek, rahim boşluğuna ulaşılır. Kanül yerleştirildikten sonra, ucu bu amaç için üretilmiş 60 santilitrelik, vakum yaratan özel enjektöre bağlanır. Enjektörün düğmesi açılarak negatif basınç oluşması sağlanır ve enjektör ileri geri hareket ettirilerek rahim içi temizlenir. Rahim içi tamamen temizlenene kadar işleme devam edilir.
4. Eğer içeride parça kalmasından şüphe edilir ise metal küretler ile kavite iyice temizlenir. Eskiden kullanılan bu küretler günümüzde artık pek tercih edilmemektedir. Hem rahim delinmesi hem de işlem sonrasında rahim iç zarlarının yapışmasına bağlı ileride gelişebilecek kısırlık ihtimali keskin küretler ile çok artmaktadır. 10 haftalıktan küçük gebeliklerin sonlandırılmasında keskin küretlere gerek yoktur. Eğer tıbbi bir neden ile ve hekimler kurulu kararı ile 10 haftadan büyük bir gebeliğin sonlandırılmasına karar verilmiş ise bu işlem daha büyük kanülleri vakum cihazlarına bağlayarak yapılır ve ardından keskin küretler ile parça kalıp kalmadığı kontrol edilir.
5. İşlem sonrasında vajinal veya karından ultrasonografi yapılarak son kontroller yapılır.
Operasyon gebeliğin büyüklüğüne bağlı olarak yaklaşık 5 ila 10 dakika arasında sürmektedir.
Operasyon sonrası olabilecek ağrı, ilaçla rahatlıkla kontrol edilebilir, zaten adet sancısı benzeri bir ağrınız olacaktır. Eğer genel anestezi aldıysanız operasyondan hemen sonra uyanırsınız, 5 dakika sonrada uyku sersemliği kaybolur ve ayağa kalkarsınız ve yaklaşık yarım saat sonrada eve gidebilirsiniz.
Operasyon sonrası ikinci saatte tamamen normal ve gündelik yaşantıya - işe dönebilecek hissedilebilir.
Eğer hasta kan gurubu Rh faktörü NEGATİF ise ve partnerin kan gurubundaki Rh faktörü POZİTİF veya partnerin kan gurubu bilinmiyorsa Anti-D iğnesini müdahaleden sonraki ilk 72 saat içinde yaptılması doğurmak istenecek gebeliklerde oluşabilecek kan uyuşmazlığını engelliyecektir!
Eğer tıbbi zorunluluk nedeniyle (düşük, cansız gebelik,anomalili bebek gibi nedenlerden) küretaj yapılıyorsa, küretaj sırasında elde edilen materyalin bir patoloğa, genetik incelemeye gönderilmesi gerekebilir. Gelecek sonuç bir daha aynı şeyle karşılaşmayı engellemeye yardımcı olabilir.
Küretaj sonrası dikkat edilmesi gerekenler:
- Müdahaleden sonra sıvı gıdalar ve içecekler hemen içilebilir, bulantı olmazsa daha sonra normal beslenmeye geçilebilir.
- Genel anestezi sonrası 6-8 saat araba kullanmak, önemli kararlara imza atmak gibi dikkat isteyen aktivitelerde bulunmamak uygun olacaktır.
- 2 ila 3 gün süre ile adet kanaması tarzında kanamalar olacaktır. (Bu süre gebeliğin haftasına göre biraz artabilir veya azalabilir.). Eğer kürtaj sonrası hemen kanama olmazsa bir hafta sonra gibi hafif bir ağrı ile kanama olacaktır. Bu süre içinde gene adet kanaması dönemindekine benzer karın ve kasık ağrıları olabilir, bu ağrıları hafifletmek için her hangi bir ağrı kesici kullanılabilir.
- Bundan sonraki adet kanaması yaklaşık 20 ile 40 gün sonra olacaktır. Gebelik gibi özel bir durum oluşup sonlandığı için normal zamanında gelmeyebilir. Eğer 40 gün içinde adet olmaz ise mutlaka doktorla görüşmek gerekir.
- Kanama devam ettiği sürece küvete-havuza-denize girmek yasaktır.(operasyon günü dahil duş alınabilir, amaç vajene su ve bu gibi mikrop kapmayı sağlayabilecek şeylerin girmesini engellemektir)
- Deniz veya havuza girmek gerekirse (yaz mevsimi veya diğer nedenlerden dolayı) en erken küretajdan 7-10 gün olmalıdır.
- Tampon kullanmak yasaktır.
- Cinsel ilişki 1 hafta kesinlikle yasaktır. (Daha sonra prezervatif kullanılarak ilişkiye girilebilinir. Bu mikrop kapmaktan ve hamile kalmaktan koruyacaktır ). Kanamanız devam ettiği sürece cinsel ilişki sakıncalıdır. Kanamanız bittikten sonra ilişkiye girebilirsiniz.
- Taze kanama ( burun kanadığındaki gibi) olursa, ateş yükselirse (38 dereceden fazla) mutlaka doktora başvurmak gereklidir.
- Müdahaleden 1 hafta sonra kontrol edilmelidir.
- İstenmeyen gebeliklerin önlenmesi için hasta uygun doğum kontrolü yöntemleri hakkında bilgilendirilmelidir.
- Tekrar gebe kalmak istenirse vücudun eski fonksiyonlarına tamamen kavuşması için 2-3 aylık bir süre beklemek tavsiye edilir.
