Menopoz, bir kadının başka nedenlerin yokluğunda, 12 ardışık ay boyunca adet görmediği durumdur. Menopoz, östrojen ve diğer hormonların seviyelerinde düşmeyle sonuçlanan yumurtalıklarda yaşlanmaya bağlı fonksiyonlarında azalma ve doğurganlığın sonlanması ile karakterizedir.
 
Her kadın menopozu yaşarken kişisel farklılıklar gösterir. Bir kadının menopozdan beklentileri de önemli olabilir. Dünyanın farklı bölgelerinde ve farklı etnik gruplarında menopoz dönemindeki değişiklikler kültürel ve etnik  etkileri desteklemektedir.
 
Genellikle menopoz sadece menstruel periodların sonlanması olabilir. Bir kadın fertilitenin sonlanmasını doğum kontrolu ile kaygılarının sonlanması olarak görebilir ya da hiç cocuk sahibi olamama nedeniyle üzülebilir. Menopoz  bazıları için yaşlanmanın bir işareti olabilir ve bu genç yaşa ve fertiliteye onem veren bir toplumda stres yaratabilir.
 
Spontan (tabii) menopoz :
Doğal menopoz  hiç bir medikal müdahale olmaksızın adet döneminin kendiliğinden tamamen sona ermesidir. Batı ülkelerinde ortalama 51 olmak üzere bir çok kadın için menopoz yaşı 40-58 arasıdır. Yaşam beklentisi artmasına rağmen menopoz yaşı degişmemiştir. Sigara kullanımı ve genetik yapı olmak üzere doğal menopoz yaşını etkileyen 2 faktör tanımlanmıştır. Sigara kullananlar için menopoz yaşı kullanmayanlara göre 2 yıl erkendir. Kadınların anne ve kız kardeşleriyle menopoz yaşlarının yakın olması genetik ilişkiyi desteklemektedir. Kanser tedavisi için çeşitli kemoterapi ajanları uygulanan ve/veya pelvik radyoterapi alan kadınlar da erken menopoz için risk altındadırlar.
Bir kadın  epilepsi tedavisi aldıysa, pelvik cerrahi geçirdiyse, toksik kimyasal ajanlara maruz kaldıysa, depresyon tedavisi aldıysa, kalp hastalığı öyküsü varsa ve hiç doğumu yoksa menopoz yaşının daha erken olacağını destekleyen sınırlı kanıtlar mevcuttur.
 
Perimenopoz
Menopozun fiziksel belirtileri son menstruel periyottan yıllar önce başlar. Bu menopoza geçiş dönemi perimenopoz olarak adlandırılmaktadır. 6 yıl ya da daha fazla sürebilir, son menstruel periyodu izleyen 1 sene sonrasında sona erer. Perimenopozal değişiklikler östrojen gibi yumurtalık hormonlarınının seviyelerindeki degişiklikler ile ortaya cıkmaktadır. Bu geçiş döneminde östrojen seviyeleri düzenli olmamakla birlikte düşmektedir. Bazen seviyeleri daha önceki seviyesine göre yüksek olabilir. Düzensiz adet periyotları, ateş basmaları, vaginal kuruluk, uyku bozuklukları, duygu değişiklikleri sık görülür ve perimenopoz döneminin normal belirtileridir.
Perimenopozal dönemde  fertilite oranı cok düşük olsa da bir kadın gebe kalabilir. Eğer gebelik istenmiyorsa menopoza kadar korunma gereklidir.
 
Indüklenmiş (iyatrojenik) menopoz
Indüklenmiş menopoz, ilk ya da son periyot herhangi bir yaşta gorülebilir; medikal müdahale özellikle cerrahi veya bazen kanser tedavisine bağlı olarak adet periodunun durmasıdır.
 
 Cerrahi:
Cerrahi ile iki taraflı yumurtalıkların alınması ile menopoz oluşur. Bu cerrahi menopoz olarak adlandırılır. Eğer yumurtalıklar yerinde bırakılırsa rahmin alınması fertilitenin ve menstruel kanamanın sonlanmasına sebep olsa da menopoza sebep olmaz. Cerrahi menopozlu kadınlar perimenopoz dönemini geçirmeseler de ateş basmaları ve vaginal kuruluk gibi perimenopozal degişiklikleri çoğunlukla yaşarlar.
Kanser tedavileri:
Kanser kemoterapileri veya pelvik radyasyon terapisi ciddi yumurtalık hasarına sebep olabilir. Doğurganlık ve adet periyodu hemen ya da birkaç ay sonra sonlanabilir. Bazı genç kadınlar için kemoterapi tedavisi veya düşük doz radyoterapide hasar geçici olabilir ya da overler eski haline dönebilir.
Gebe kalmak istemeyen cinsel aktif kadın kanser tedavilerinden sonra birkaç ay daha menopoz olmayacağı için güvenilir bir doğum kontrol yöntemi kullanmalıdır.
 
Tedaviye bağlı menopoza giren kadınlar menopoza bağlı semptomların tedavisine doğal menopoza girenlerden daha çok gerek duyabilir. Çünkü bu kadınlar muhtemelen daha genç yaştadır ve daha sonraki dönemde menopoza bağlı kemik erimesi gibi hastalıkların risklerini azaltabilmek amacıyla sürekli takip ve bazen tedaviye ihtiyaçları olmaktadır
 
Prematür menopoz
Menopoz tedaviyle indüklenmiş ya da doğal 40 yaş veya öncesinde olması durumunda  prematür olarak adlandırılır. Prematür menopoz bir ya da daha fazla yetersiz anlasılan otoimmun durumun sonucuna baglı  genetik ya da medikal bir müdahale ile indüklenmiş olabilir.
 
Prematür over yetersizliği(geçici menopoz)
Prematür over yetersizliği overlerin yetersiz kalarak menstruel periyotların durmasına sebep olan 40 yaşından önce gerçekleşen bir durumu yansıtmak için kullanılan bir terimdir. Eğer menstruel period tekrar düzelmezse prematür over yetersizliği prematür menopozla sonlanır. Bununla birlikte adetler bir dönem  çok fazla stress gibi yaşam tarzı faktörleri, fazla egzersiz ve/veya diyet uygulama, fibroid , endometriozis veya PMS için uygulan tedaviler nedeniyle  geçici bir dönem durabilir. Bu durum tedavi bırakıldığında ya da daha sağlıklı yasam tarzına geçildiğinde overler normal hormon uretimine döneceği için prematür değil geçici menopoz olarak kabul edilmelidir.
 
Postmenopoz
Postmenopoz doğal ya da indüklenmiş menopoz sonrası tüm yılları kapsar. Azalmış östrojen seviyeleri ile birlikte bazı menopozla ilişkili semptomlar ( vaginal kuruluk nadiren ates basmaları) surebilir. Menopoz sonrası yıllar suresince azalmış östrojen seviyeleriyle birlikte osteoporozu da içeren hastalıklar için risk artar.
 
Menopozda Değişen Vücut
   
Her kadının menopoz tecrübesi farklıdır. Adet düzensizliğine ek olarak bazı kadınların sıcak basması, uyku bozuklukları ve vajinal kuruluk gibi şikayetleri olur. Bu şikayetlerin ciddiyeti kişiden kişiye değişmektedir.
 
Adet periyodlarındaki değişimler
   
 Azalan doğuranlık
 
Sıcak basmaları
   
Menopoza bağlı yaşanılan rahatsızlıkların başında gelir. Gerçek nedeni hala keşfedilmemiş olmasına rağmen beyinde ısı regülasyon merkezi olan hipotalamusta oluşan değişiklik ile olduğu düşünülmektedir. Cilde yakın kılcal damarlarda genişleme olur, terleme gerçekleşerek vücut ısısı düşürülmeye çalışılır. Nabız hızlanması ve çarpıntı beraberinde görülür. Sıcak basmalarına tek neden menopoz değildir, bazı medikal durumlarda da (tiroid hastalığı, enfeksiyon, nadiren kanser) bu semptoma yol açabilir. Ek olarak bazı tedaviler, meme kanseri için tamoxifen, osteoporoz için raloksifen sıcak basmalarına yol açabilir. Bu semptomları olan kadın, hekimi tarafından nedenleri açısından araştırılmalıdır.
   Menopoza bağlı sıcak basmaları kolay tolere edilebilinir veya sıkıntı, utangaçlık oluşturabilir veya kişiyi zayıf düşürebilir. Çoğu kadın sıcak basmalarını 3 ila 5 yıl kadar tecrübe eder. Nadiren bazı kadınlar bu semptomları hiç yaşamaz, bazıları sadece birkaç ay yaşar. Bazen de çok uzun devam edip 70’li yaşlara kadar uzanır.
   En iyi tedavi şikayetlerin ciddiyetine, kişinin yaşam kalitesini ne kadar etkilediğine, sağlık profiline, kişisel tercihlere göre yapılır.
Yaşam tarzı değişiklikleri:
Sıcak basmalarını tetikleyen uyarıcılardan uzak durmak (örneğin; sıcak ortam, saç kurutma makinaları, sıcak içecekler, acı gıdalar), alkol, kafein, sigara kullanmamak.
Stresi azaltmaya yönelik düzenli egzersiz yaparak dinlendirici uyku sağlamak. Meditasyon, yoga, biofeedback, akapunktur veya masaj gibi rahatlatıcı yöntemler.
Pamuklu giyisiler kullanmak, klima ile ortamın serinleştirilmesi, yastık altına soğuk pack uygulamak, gece uyanınca başucunda soğuk su bulundurmak. Tekrar uyumak için kitap okumak, terletmeyen-nem çekici yatak çarşafları kullanmak
Sıcak basması semptomunun başında karın kaslarını kullanarak derin, yavaş burundan nefes almak ve ağızdan nefes vermek
Isoflavinler , “Black cohosh” içeren diyet desteği ilaçları,  topikal progesteron kremleri, bitkisel primrose oil içeren tabletler, ginseng, kava, adaçayı gibi ürünlerin etkinliği bilimsel çalışmalar ile kanıtlanmamıştır.
 
Östrojen tedavisi: Düşük dozları ile bilinen en etkili sıcak basmalarını önleyici tedavilerdir. Bu tedavi kullanıldığında mümkün olan en düşük doz, en düşük süre ile kullanılmalıdır.
 
Merkezi Sinir Sistemi Değişiklikleri
    Perimenopozal dönemde, menopoz süreciyle ilişkili veya ilişkisiz başağrısı, hafıza ve konsantrasyon değişiklikleri, duygu durumda dalgalanmalar, depresyon ve kaygı bozukluğu (anksiyete) gibi çeşitli merkezi sinir sistemi değişiklikleri oluşabilir.
 
 
Vulvovaginal Belirtiler
   
Kadınların menopozla birlikte östrojen seviyeleri düşer. Dolayısıyla vulva ve vajeni döşeyen dokuların incelmesine ve kurumasına neden olur, elastikiyet kaybı oluşur (atrofi). Vajinal salgılar azalır ve kayganlığın azalmasına yol açar. Östrojenin azalması ile vajinal asit-baz dengesi bozulur. Vajinal pH’da meydana gelen artış sağlıklı asidik çevreyi alkali hale getirerek vajinanın enfeksiyonlar için daha hassas olmasına yol açar. 
 Reçetesiz hormonal olmayan vajinal kayganlaştırıcılar ve nemlendiriciler vajinal kuruluğun tedavisi için kullanılabilir. Su bazlı vajinal kayganlaştırıcılar sürtünmeyi azaltır ve ilişkideki rahatsızlık azalır. Kayganlaştırcılardan farklı olarak nemlendiriciler direkt olarak dokulara etki ederek kuruluğu rahatlatır.    
 Kayganlaştrıcı veya nemlendiriciye cevap vermeyen şiddetli vajinal kuruluk ve atrofi östrojen tedavisine cevap verebilir çünkü sıklıkla östrojen eksikliği problemin sebebidir.